Jaar: 2016

‘Hij is een woestijngids uit Ouagadougou,’ zegt mijn vriendin. We kijken naar een diep donkere jongen die bij de muur staat. De woestijngids neemt een klein slokje uit zijn bierflesje en kijkt naar een paar van onze vrienden die hard aan het lachen zijn.

‘Bespaar je de moeite’ zegt mijn vriendin als ik een stap in zijn richting wil zetten. ‘Hij spreekt geen Nederlands, Engels of Frans. Ik heb al geprobeerd met hem te praten. Ook geen Duits of Spaans trouwens,’ voegt ze er nonchalant aan toe.

Mijn vriendin wijst dan op een meisje in de hoek van de kamer, die met een paar andere meiden foto’s aan het bekijken is van een verre reis.

‘Ze waren meteen smoorverliefd toen ze elkaar tegenkwamen in de woestijn. En toen ze terugkwam in Nederland heeft ze ervoor gezorgd dat haar vader garant stond zodat ‘haar lover’ over kon komen.’

‘Heel bijzonder, verliefd worden als je elkaars taal niet spreekt,’ zeg ik.

‘Verliefd ja, natuurlijk,’ zegt mijn vriendin.

‘Weet je wat ik had moeten doen? Ik had mijn Nintendo 64 mee moeten nemen. Had ik een potje Supermario kart met hem kunnen spelen.’

‘Wat een goed idee zeg, een oude spelcomputer meenemen naar een feestje,’ zegt mijn vriendin en dan loopt ze naar de meiden die naar de foto’s van de reis aan het kijken zijn.

Een van de vrolijke vrienden komt van het balkon terug met een paar verse biertjes in zijn hand. Hij kijkt om zich heen, deelt wat flesjes uit. Hij geeft er ook een aan de man uit Ouagadougou.

‘Wie heeft de opener?’ roept de jongen met het bier. Hij kijkt een paar jongens vragend aan maar die weten het niet. Hij kijkt ook even naar de woestijngids, maakt een gebaar met het flesje om aan te geven wat hij zoekt. De woestijngids kijkt ineens heel blij, steekt zijn hand op om ze te laten ophouden met zoeken naar de opener. De jongens kijken hem aan. Langzaam brengt hij het bierflesje naar zijn gezicht, zet dan de fles met de kroonkurk klem in zijn oogkas en PLOP de kroonkurk floept eraf. Even is het stil en kijkt iedereen hem verbijsterd aan.

Dan neemt de woestijngids een flinke slok van zijn biertje, een brede grijns op zijn gezicht.

De jongens barsten in gejuich uit, slaan hem op de schouders.

‘Doe nog eens?’ zegt een van de jongens en hij pakt het volgende flesje. Al snel maakt de man uit Ouagadougou biertje na biertje open met zijn oogkas, onder luide aanmoedigingen. Als ik het nog twee keer heb gezien, draai ik me om en ga naar de keuken. Daar zie ik het niet meer, ook al hoor ik nog wel het geschreeuw en gejoel.

Als ik even later mijn lege bierflesje op het aanrecht zet, staat de man uit Ouagadougou ineens naast me. Met een grote grijns laat hij mij een biertje zien met een kroonkurk er nog op. Vragend kijkt hij me aan, hij brengt de fles al naar zijn oog. Ik schud mijn hoofd en wijs op de fles rode wijn die op het aanrecht staat. Ik pak een redelijk schoon glas, schenk het flink vol met de wijn en kijk hem aan.

‘Ik drink wijn’ zeg ik, ‘geen bier.’ Hij kijkt van het bierflesje dat ik net neerzette naar de wijnfles en terug. Dan haalt hij zijn schouders op en vertrekt naar de woonkamer waar hij weer met gejuich ontvangen wordt.

‘Flauw dat je die jongen zijn lolletje niet gunt,’ zegt mijn vriendin.

Ik haal mijn schouders op en neem een flinke slok wijn. Ik spuug het meteen weer uit.

‘Ja,’ zegt mijn vriendin, ‘die wijn stond al een paar weken open. Neem anders gewoon een biertje!’

Ik schudt mijn hoofd en kijk om me heen. Martini. Hoe zou dat smaken?

‘Soms vergeet mijn vader dat hij eigenlijk niet meer met me praat,’ zegt ze. ‘Dan reageert hij spontaan op iets wat ik zeg of moet hij lachen als ik een grappig verhaal vertel aan mijn zusjes. Op zo’n moment ben ik even héél gelukkig, heb ik hoop dat we weer gewoon kunnen praten zoals vroeger. Maar mijn vader schrikt dan altijd van zichzelf, zwijgt meteen en kijkt weg.’

‘Had je maar met de zoon van zijn beste vriend moeten trouwen, zeven jaar geleden,’ zeg ik. Ze glimlacht, maar is dan meteen weer serieus.

‘Misschien lag het ook een beetje aan mij. Ik had eerder moeten zeggen dat ik niet van die jongen hield. Maar ik wilde zo graag mijn vader blij maken dat ik heel lang gewoon hoopte dat ik ineens verliefd zou worden. Daarom was mijn vader boos, omdat ik die arme jongen en zijn vader en mijn vader zo lang aan het lijntje had gehouden.’

‘Nou…’ begin ik.

‘Maar weet je wat nou gek is? Als mijn vader weer eens een paar maanden in Marokko zit, mis ik hem veel minder dan wanneer hij thuis is. Vind je dat niet vreemd? Dat ik hem minder mis als hij verder weg is?’

‘Nee,’ zeg ik, ‘dat is niet vreemd. Als ik mijn vader zie, dan voel ik juist dat ik een vader heb gemist de afgelopen jaren. Als ik hem niet zie, heb ik nergens last van.’

‘Oh ja,’ zegt ze en ze lacht, ‘jij hebt natuurlijk net zo’n rare familie als ik.’

Judith, de oude studievriendin van mijn moeder, gaat op de rand van het bed zitten. Ze

heeft een bleek gezicht en trillende handen. Haar dochters verdwijnen naar de kamer

ernaast om zich om te kleden voor onze stapavond, terwijl ze nog wel even een bezorgde

blik op hun moeder werpen.

‘Nazi’s, allemaal nazi’s,’ zegt Judith met een dun stemmetje.

‘Waar waren die nazi’s dan, tante Judith?’ vraag ik.

Ze heeft het sinds we binnen kwamen in het appartementje achter het Leidseplein gehad

over de ‘nazi’s’ die blijkbaar overal in Amsterdam rondliepen.

Ze kijkt me aan met wanhoop in haar ogen.

‘Ik ben hier al zo lang niet geweest! En nu zijn ze ineens overal, honderden mannen met

kale koppen en tatoeages! Overal! En ze zingen… ze zingen… ik kan niet zeggen wat ze

zingen. Té erg.’

Ik kijk naar de zware gordijnen die gesloten zijn. Daarachter klinkt het feestvieren van de

stad, gedempt door een dikke laag stof en hermetisch gesloten ramen. Tijdens het fietsen

naar dit huis met mijn vrienden, die natuurlijk graag de stad wilden verkennen met twee

Israëlische meisjes van 20 en 23, heb ik heel veel mensen gezien. Alleen geen openlijke

nazi’s. Integendeel, de sfeer in heel Amsterdam was opperbest door het… wacht eens

even…

‘Tante,’ zeg ik, ‘Wat zingen die mannen?’

Ze schudt haar hoofd.

‘Alsof de oorlog nooit gebeurd is,’ zegt ze.

‘Tante Judith,’ zeg ik, ‘wat zongen ze precies?’

Een stille traan rolt over haar wang. Ze zwijgt en kijkt naar haar trillende handen.

‘Tante, zongen ze toevallig allemaal: Joden!’

Ik zeg het woord iets te hard. Ze schrikt ervan.

‘Jij ook? Jij bent toch geen?’ Dan schudt ze haar hoofd vol ongeloof. Ik ben geen nazi, dat

weet ze ook wel.

‘Tante,’ zeg ik, ‘dat waren gewoon Ajax-supporters.’

Ze begrijpt me niet.

‘Ajax, tante, de Amsterdamse voetbalclub. Voor de oorlog waren er veel Joodse leden en

voetballers. Toen ging iedereen in Nederland Ajax ‘de Jodenclub’ noemen. En nu noemen

Ajax-supporters zichzelf Joden, als een soort geuzennaam.’

De uitleg helpt niet.

‘Geuzennaam? Wat?’

‘Net als dat de supporters van PSV zich ‘Boeren’ noemen omdat ze vroeger daarmee

uitgescholden werden.’

‘Dat kunnen ze toch niet doen, zo maar ‘Joden’ zingen?’ zegt ze.

‘Het is niet onaardig bedoeld, tante. Ze zijn juist vóór Joden en vóór Israël.’

Ze begrijpt het nog steeds niet. En er zijn twee prachtige dames uit de andere kamer

gekomen die klaar zijn om te gaan stappen in Amsterdam.

Als we weggaan, heeft tante Judith nog steeds een verbijsterde blik op haar gezicht.

‘Maybe you can tell her tomorrow that the guys singing ‘Joden, Joden’ are just Ajax-fans

identifying with Israel and the Jews,’ zeg ik tegen de oudste dochter.

‘So thát was what they were singing? What the fuck is that all about,’ zegt ze. En ook aan

haar kan ik het niet uitleggen die avond.

Met zijn telefoon in de hand en luid ‘ja, ja’ zeggend neemt de dikke advocaat op het toilet een flinke snuif van de rug van zijn hand. Wit poeder blijft aan zijn neus en hand plakken. Hij veegt het slordig af en glimlacht verontschuldigend als hij ziet dat ik hem zie. Dan brult hij van het lachen door iets wat hem door de telefoon verteld wordt en wankelt hij het toilet uit.

Als ik weer bij mijn vrienden ben, vertel ik ze wat ik net zag. Zij leggen uit dat dat heel normaal is, cocaïne snuiven op een openbaar toilet. Dan realiseer ik me ineens dat ik sinds het begin van mijn studie altijd grappend zeg dat ik mijn neus ga poederen, als ik naar het toilet ga. Ze denken vast dat ik de hele dag coke snuif!

‘Je maakt altijd die stomme grap,’ zegt een van mijn vrienden als ik mijn zorgen kenbaar maak. ‘En we gaan er niet vanuit dat je elke ochtend in de mensa al begint met snuiven.’

‘En volgens mij gaat al je geld al op aan die stomme gokkast,’ zegt een ander om me verder gerust te stellen.

Een meisje weet als ze je ontmoet meteen of ze seks met je wilt, vertelde een vriend me laatst. Ik kijk naar het meisje dat naast me op de bank zit, glaasje rode wijn in haar hand. Wil ze seks met me? Ik heb geen idee. Niet dat ik haar heb uitgenodigd voor het eten puur omdat ik wil neuken, sterker nog, ik vind haar echt leuk. Knap gezicht, mooi figuur, lief, veel gedeelde interesses.

Ze neemt een slok wijn en kijkt me dan aan met een glimlach. Ik lach terug.

We hadden een goed gesprek gehad tijdens het eten, alleen leek er iets te missen. Ik kon er alleen mijn vinger niet opleggen, wat dat nou was.

‘Je hebt veel dvds, ‘ zegt ze. Ze wijst op de stapels naast, voor en op mijn tv-meubel. Ze staat op en pakt Friends.

‘Is dat nou echt leuk?’

Ik ben verbaasd. Friends is al jaren de meest populaire serie. En ook al heb ik alle afleveringen al een paar keer gezien, ik moet er nog steeds om lachen.

‘Vind je het echt niet leuk?’ vraag ik, overbodig.

‘Ik heb een paar keer gekeken bij vrienden,  maar kan er niet om lachen.’

‘Welke serie vind je dan leuk?’ vraag ik. Ze kijkt tussen mijn dvds.

‘Heb je geen Seinfeld?’

Ik schud mijn hoofd en neem een slok.

We zijn even stil.

‘Vertel eens een mop?’

‘Wat? Ik ben slecht in moppen vertellen,’ zeg ik.

‘Ik ben gewoon benieuwd wat je grappig vindt.’

‘Jij eerst dan,’ zeg ik.

Ze denkt na.

‘Absurde humor,’ zegt ze, ‘daar moet ik om lachen. Voorbeeld: Wat gebeurt er met de kip die de weg overstak?’

‘Geen idee,’ zeg ik.

‘Die ging niet!’ Ze moet er zelf smakelijk om lachen. Nu is het mijn beurt.

‘Het is geel en als je er op gaat staan is het rood, rara wat is het?’

Nu heeft zij geen idee.

‘Een kuikentje,’ zeg ik. Ze lacht niet.

En we hebben ook geen seks.

Ik sta voor de boekenkast en twijfel. Welk boek neem ik mee om te lezen in de trein? Geen van de boeken trekt me echt aan, maar ik wil niet weer doelloos internetten tijdens de rit. Ik pak een paar boeken uit de kast en zet ze meteen weer terug.

‘Ik schrijf zelf wel iets in de trein,’ verklaar ik dan. Mijn vriendin schiet in de lach.

‘Klinkt wel een beetje arrogant,’ zegt ze, ‘voor twee boekenkasten met een dubbele laag boeken staan en dan zeggen: ik schrijf zelf wel wat in de trein.’

Ik grom, pak mijn tas en geef haar een kus. Ze is nog niet klaar.

‘Het doet me een beetje denken aan het stripje dat je zo leuk vindt. Met: ‘Schrijven, ik?! Mochten ze willen, die letters.’
En toch ben ik gaan schrijven in de trein.

‘Weet je wat jij bent, weet je wat jij bent,’ zegt de dikke dronken Amsterdammer op luide toon, ‘Je bent een Joodse pooier!’ Mijn zus en haar acht vriendinnen, met wie ik mee ben voor haar vrijgezellenavond, kunnen er wel om lachen, ook al is de vergelijking voor hun nog iets minder vleiend.